အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ အျဖစ္မ်ားတတ္တဲ့ ရင္သားကင္ဆာအေၾကာင္း
မိန္းကေလးေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတတ္တဲ့ ရင္သားကင္ဆာအေၾကာင္းကို အလြယ္ပဲေျပာသြားပါ့မယ္။ ရင္သားကင္ဆာ ဆိုတာက အမ်ိဳးသမီးေတြတင္မကပါဘူး။
အမ်ိဳးသားေတြမွာလဲျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္ၾကီးေတာ့ ရွားပါတယ္။ မရွိသေလာက္ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ မိန္းမေတြကေတာ့ ေယာကၤ်ားေတြထက္ အဆ ၁ဝ၀ေလာက္ျဖစ္ဖို ့chance မ်ားပါတယ္။
ကမၻာေပၚမွာ အဆုတ္ကင္ဆာျပီးရင္ ဒုတိယအျဖစ္မ်ားဆံုးေရာဂါလို ့လည္း ဆိုထားပါတယ္။။ ျဖစ္ေစတတ္တဲ့ အေၾကာင္းအရင္းေတြကေတာ့။ မိသားစုတြင္
ရင္သားကင္ဆာျဖစ္ခဲ့ဖူးသူရွိျခင္း(ဥပမာ.မိမိ၏ မိခင္။ေမြးခ်င္းမ်ား)။ အဲဒီလို ရာဇဝင္မ်ိဳးရွိတယ္ဆိုရင္ကင္ဆာျဖစ္ဖို ့ အလားအလာမ်ားပါတယ္။
ရင္သားတဖက္မွာကင္ဆာျဖစ္ဖူးရင္လည္း တျခားတဖက္မွာျဖစ္ဖို ့အခြင့္အေရးပိုမ်ားပါတယ္။ ျဖစ္တတ္တဲ့အရြယ္ကေတာ့ မေရြးပါဘူး။
မ်ိဳးပြါးတဲ့အပ်ိဳေဖာ္အရြယ္ကေနေတာက္ေလွ်ာက္စျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အသက္ၾကီးေလ ျဖစ္ဖုိ ့ အလားအလာ မ်ားေလပါပဲ။
ေရာဂါကိုၾကိဳတင္သိဖို ့အတြက္ကေတာ့ အမိ်ဳးသမီးမ်ားအေနနဲ ့(နားနဲ႕မနာ.ဖဝါးနဲ႕နာပါ) ေရခ်ိဳးတဲ့အခါတိုင္း ျဖစ္ျဖစ္ မွန္ေရွ႕ေရာက္တဲ့အခါပဲျဖစ္ျဖစ္.မိမိတို ့ရဲ႕ ရင္သားကုိ မၾကာခဏစမ္းၾကည့္ေစလုိပါတယ္။ မသကၤာဖြယ္ရာ အဖု၊ အလံုးေလးေတြ ေတြ ့မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာဝန္ျပျပီး လုိအပ္တဲ ့စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈေတြကုိ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ရပါမယ္။
နားလည္ထားဖို ့ကေတာ ့အလံုးေတြ ့တုိင္းလည္း ကင္ဆာမဟုတ္ပါဘူး။ အျခား အဆီၾကိတ္ေတြလည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ရင္သားကင္ဆာမွာနာက်င္မႈသိပ္မေတြ ့ရတတ္ပါဘူး။ထပ္မံၾကည့္ရႈဖို ့ကေတာ့ မိမိရင္သားႏို့သီးေခါင္းမွအရည္မ်ားက်ေနျခင္း၊ ႏို႕သီးေခါင္းမွာအတြင္းခ်ိဳင့္ဝင္ေနျခင္း၊ ရင္သားပတ္ပတ္လည္တြင္အေရျပားမွာပံုမွန္မဟုတ္ျခင္း၊ခ်ိဳင့္ေနျခင္း၊ အေရျပားမွာနီရဲေနျခင္း (ေရာဂါပိုးေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္ပါသည္) စသည့္ ေယဘုယ် လကၡဏာမ်ားကုိ ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။
အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေနႏွင့္အေရးၾကီးဆံုးအခ်က္မွာ ရင္သားပတ္ပတ္လည္တြင္ အလံုးေတြ႕ပါက ရွက္ေၾကာက္မေနဘဲ အျမန္ဆံုး ျပသဖို ့လုိပါတယ္။
ေစာေစာသိေလ ေကာင္းေလပါပဲ။ အခ်ိန္ေႏွာင္းသြားျပီဆိုရင္ေတာ့ ရလာဒ္ သိပ္မေကာငး္ပါဘူး။ ရင္သားကင္ဆာမွာအဆင့္ေတြခြဲထားတာရွိပါတယ္။
ကင္ဆာကုိသိဖို ့အတြက္ကေတာ Mammography ရုိက္ျခင္း၊Ultrasound ရိုက္ျခင္း၊ (Biopsy)အသားစယူျခင္းစသည္တို ့ကို လုိအပ္ခ်က္ေပၚမူတည္ျပီး
လုပ္ေဆာင္သြားရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ကုသမႈအပိုင္းအေနနဲ႕ကေတာ့ ေရာဂါအဆင့္ေပၚမူတည္ျပီး အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ခြဲစိပ္ျခင္း(Surgery)၊ ဓါတ္ကင္ျခင္း (Radiotherapy)၊ ေဆးဝါးကုသျခင္း
(Chemotherapy)၊ စတာေတြကုိ ေရာဂါ အဆင့္ေပၚမူတည္၍ ကုသမႈခံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အေကာင္းဆုံးကေတာ့ မျဖစ္ခင္ၾကိဳတင္ သိေအာင္လုပ္ဖုိ ့ပါပဲ။ ေရာဂါက Genetics နဲ႕လည္းပတ္သတ္ေနေတာ့ဘာမွေတာ့ လုပ္လို ့မရႏိုင္ပါဘူး။
ကို ့မွာျဖစ္မျဖစ္ဆိုတာကုိ Regular Screening လုပ္ေပးဖုိ ့ပါပဲ။ ေသြးဆံုးျပီး အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေနနဲ႕ကေတာ့ အဝမလြန္ေအာင္ ေနထုိင္ရပါမယ္။ ပံုမွန္ ကုိယ္လက္ လႈပ္ရွားမႈေတြကုိလည္း လုပ္ေပးရပါမယ္။
Medical Education blog မွကူးယူမွ်ေ၀ပါသည္.......
မိန္းကေလးေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတတ္တဲ့ ရင္သားကင္ဆာအေၾကာင္းကို အလြယ္ပဲေျပာသြားပါ့မယ္။ ရင္သားကင္ဆာ ဆိုတာက အမ်ိဳးသမီးေတြတင္မကပါဘူး။
အမ်ိဳးသားေတြမွာလဲျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္ၾကီးေတာ့ ရွားပါတယ္။ မရွိသေလာက္ပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ မိန္းမေတြကေတာ့ ေယာကၤ်ားေတြထက္ အဆ ၁ဝ၀ေလာက္ျဖစ္ဖို ့chance မ်ားပါတယ္။
ကမၻာေပၚမွာ အဆုတ္ကင္ဆာျပီးရင္ ဒုတိယအျဖစ္မ်ားဆံုးေရာဂါလို ့လည္း ဆိုထားပါတယ္။။ ျဖစ္ေစတတ္တဲ့ အေၾကာင္းအရင္းေတြကေတာ့။ မိသားစုတြင္
ရင္သားကင္ဆာျဖစ္ခဲ့ဖူးသူရွိျခင္း(ဥပမာ.မိမိ၏ မိခင္။ေမြးခ်င္းမ်ား)။ အဲဒီလို ရာဇဝင္မ်ိဳးရွိတယ္ဆိုရင္ကင္ဆာျဖစ္ဖို ့ အလားအလာမ်ားပါတယ္။
ရင္သားတဖက္မွာကင္ဆာျဖစ္ဖူးရင္လည္း တျခားတဖက္မွာျဖစ္ဖို ့အခြင့္အေရးပိုမ်ားပါတယ္။ ျဖစ္တတ္တဲ့အရြယ္ကေတာ့ မေရြးပါဘူး။
မ်ိဳးပြါးတဲ့အပ်ိဳေဖာ္အရြယ္ကေနေတာက္ေလွ်ာက္စျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အသက္ၾကီးေလ ျဖစ္ဖုိ ့ အလားအလာ မ်ားေလပါပဲ။
ေရာဂါကိုၾကိဳတင္သိဖို ့အတြက္ကေတာ့ အမိ်ဳးသမီးမ်ားအေနနဲ ့(နားနဲ႕မနာ.ဖဝါးနဲ႕နာပါ) ေရခ်ိဳးတဲ့အခါတိုင္း ျဖစ္ျဖစ္ မွန္ေရွ႕ေရာက္တဲ့အခါပဲျဖစ္ျဖစ္.မိမိတို ့ရဲ႕ ရင္သားကုိ မၾကာခဏစမ္းၾကည့္ေစလုိပါတယ္။ မသကၤာဖြယ္ရာ အဖု၊ အလံုးေလးေတြ ေတြ ့မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာဝန္ျပျပီး လုိအပ္တဲ ့စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈေတြကုိ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ရပါမယ္။
နားလည္ထားဖို ့ကေတာ ့အလံုးေတြ ့တုိင္းလည္း ကင္ဆာမဟုတ္ပါဘူး။ အျခား အဆီၾကိတ္ေတြလည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ရင္သားကင္ဆာမွာနာက်င္မႈသိပ္မေတြ ့ရတတ္ပါဘူး။ထပ္မံၾကည့္ရႈဖို ့ကေတာ့ မိမိရင္သားႏို့သီးေခါင္းမွအရည္မ်ားက်ေနျခင္း၊ ႏို႕သီးေခါင္းမွာအတြင္းခ်ိဳင့္ဝင္ေနျခင္း၊ ရင္သားပတ္ပတ္လည္တြင္အေရျပားမွာပံုမွန္မဟုတ္ျခင္း၊ခ်ိဳင့္ေနျခင္း၊ အေရျပားမွာနီရဲေနျခင္း (ေရာဂါပိုးေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္ပါသည္) စသည့္ ေယဘုယ် လကၡဏာမ်ားကုိ ေတြ႕ႏိုင္ပါသည္။
အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေနႏွင့္အေရးၾကီးဆံုးအခ်က္မွာ ရင္သားပတ္ပတ္လည္တြင္ အလံုးေတြ႕ပါက ရွက္ေၾကာက္မေနဘဲ အျမန္ဆံုး ျပသဖို ့လုိပါတယ္။
ေစာေစာသိေလ ေကာင္းေလပါပဲ။ အခ်ိန္ေႏွာင္းသြားျပီဆိုရင္ေတာ့ ရလာဒ္ သိပ္မေကာငး္ပါဘူး။ ရင္သားကင္ဆာမွာအဆင့္ေတြခြဲထားတာရွိပါတယ္။
ကင္ဆာကုိသိဖို ့အတြက္ကေတာ Mammography ရုိက္ျခင္း၊Ultrasound ရိုက္ျခင္း၊ (Biopsy)အသားစယူျခင္းစသည္တို ့ကို လုိအပ္ခ်က္ေပၚမူတည္ျပီး
လုပ္ေဆာင္သြားရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ကုသမႈအပိုင္းအေနနဲ႕ကေတာ့ ေရာဂါအဆင့္ေပၚမူတည္ျပီး အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ခြဲစိပ္ျခင္း(Surgery)၊ ဓါတ္ကင္ျခင္း (Radiotherapy)၊ ေဆးဝါးကုသျခင္း
(Chemotherapy)၊ စတာေတြကုိ ေရာဂါ အဆင့္ေပၚမူတည္၍ ကုသမႈခံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
အေကာင္းဆုံးကေတာ့ မျဖစ္ခင္ၾကိဳတင္ သိေအာင္လုပ္ဖုိ ့ပါပဲ။ ေရာဂါက Genetics နဲ႕လည္းပတ္သတ္ေနေတာ့ဘာမွေတာ့ လုပ္လို ့မရႏိုင္ပါဘူး။
ကို ့မွာျဖစ္မျဖစ္ဆိုတာကုိ Regular Screening လုပ္ေပးဖုိ ့ပါပဲ။ ေသြးဆံုးျပီး အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေနနဲ႕ကေတာ့ အဝမလြန္ေအာင္ ေနထုိင္ရပါမယ္။ ပံုမွန္ ကုိယ္လက္ လႈပ္ရွားမႈေတြကုိလည္း လုပ္ေပးရပါမယ္။
Medical Education blog မွကူးယူမွ်ေ၀ပါသည္.......
0 Comments:
Post a Comment